Sau khi hạ tồn kho xuống mức thấp nhất trong vòng 2 năm, các doanh nghiệp sản xuất thép bắt đầu tăng cường lưu trữ, mặc dù họ tiếp tục thận trọng trong việc thực hiện điều này. Tính đến cuối quý 3, tổng giá trị tồn kho của các doanh nghiệp thép niêm yết trên sàn chứng khoán ước tính khoảng 67.000 tỷ đồng, tăng nhẹ 3.000 tỷ so với cuối quý 2.
Nhìn tổng quan, ngành thép tiếp tục duy trì mức tồn kho xung quanh 70.000 tỷ đồng từ đầu năm 2023, thấp hơn khoảng 25% so với giai đoạn từ quý 2/2021 đến quý 3/2022. So với thời điểm đỉnh vào giữa năm 2022, tổng giá trị tồn kho của toàn ngành thép đã giảm mạnh khoảng 45.000 tỷ đồng, tương đương 40%.
Tăng tồn kho chủ yếu tập trung vào các doanh nghiệp lớn như Hòa Phát (HPG) và Hoa Sen (HSG), với giá trị tăng lần lượt là hơn 1.500 tỷ và gần 1.400 tỷ đồng trong quý vừa qua. Các doanh nghiệp nhỏ hơn chủ yếu duy trì mức tồn kho tương tự như cuối quý 2. Ngược lại, Thép SMC (SMC) đã ghi nhận sự giảm tồn kho mạnh nhất sau quý 3, với mức giảm gần 400 tỷ đồng.
Vào ngày 30/9, giá trị tồn kho của Hòa Phát vượt qua mức 33.500 tỷ đồng, chiếm một phần lớn trong tổng tồn kho của ngành thép trên sàn chứng khoán. Số này đã tăng so với quý 2 trước đó, thời điểm mà tồn kho của doanh nghiệp này giảm xuống mức thấp nhất trong vòng 2 năm. So với đỉnh cao vào cuối quý 2/2022, giá trị tồn kho của Hòa Phát đã giảm khoảng 24.000 tỷ đồng (~1 tỷ USD).
Các doanh nghiệp sản xuất thép đang tích cực duy trì mức tồn kho thấp, trong bối cảnh giá thép xây dựng trong nước liên tục giảm. Sau 19 lần điều chỉnh giảm liên tiếp, giá thép các loại của Hòa Phát đã sụt giảm đến mức thấp nhất trong vòng 3 năm trở lại đây, với giá dao động trong khoảng từ 13-14 triệu đồng/tấn, và chưa có dấu hiệu dừng lại.
Theo Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), sự giảm giá liên tục của thép trong nước có nguyên nhân từ việc tiêu thụ chậm. Việc tiêu thụ thép xây dựng bị ảnh hưởng bởi thị trường bất động sản chưa phục hồi và đầu tư công chưa tăng cường. Ngoài ra, các doanh nghiệp sản xuất thép trong nước phải đối mặt với sự cạnh tranh từ thép giá rẻ của Trung Quốc khi nước này liên tục giảm giá thép xuất khẩu.
Lợi nhuận đã hồi phục, và bộ đôi Hòa Phát và Hoa Sen đóng góp lớn.
Việc quản lý tồn kho ở mức thấp trong bối cảnh xu hướng giá không thuận lợi đã đóng một phần quan trọng trong việc cải thiện biên lợi nhuận của các doanh nghiệp thép trong quý gần đây. Cụ thể, Hòa Phát và Hoa Sen đã ghi nhận lợi nhuận sau thuế lần lượt là 2.000 tỷ và 438 tỷ đồng, đạt tăng trưởng đáng kể so với quý trước, và đáng chú ý hơn là hơn rất nhiều so với khoản lỗ nặng trong cùng kỳ năm ngoái.
Trong khi đó, các doanh nghiệp như VNSteel (TVN), Pomina (POM), SMC,… đã ghi nhận sự giảm lỗ so với cùng kỳ năm ngoái và quý trước. Tổng lợi nhuận của toàn ngành thép trên sàn chứng khoán được ước tính đạt gần 2.000 tỷ đồng, tăng gấp 5 lần so với quý trước và tăng mạnh so với số lỗ lên đến 4.700 tỷ đồng trong cùng kỳ năm ngoái.
Mặc dù có những tín hiệu tích cực xuất hiện trong quý 3, triển vọng của ngành thép trong tương lai vẫn đối diện với sự bất định trong bối cảnh tình hình kinh tế thế giới dự báo sẽ tiếp tục khó khăn. Sự yếu đuối trong cầu đối với thép cả trong và ngoài nước dự kiến sẽ tiếp tục ảnh hưởng đáng kể đến xu hướng giá thép. Sau một phục hồi nhẹ từ đáy trong một năm qua, giá thép thanh tại thị trường Trung Quốc (theo dữ liệu từ Investing) hiện gần như dao động quanh vùng 3.600-3.800 CNY/tấn, thấp hơn rất nhiều so với đỉnh điểm trước đó.
Trong khi đó, giá thép cuộn cán nóng (HRC) đang thể hiện một xu hướng hồi phục rõ ràng. Từ đáy giá đầu tháng 9, giá mặt hàng này đã tăng hơn 45%, đạt đỉnh trong vòng 6 tháng. Mặc dù vẫn còn xa so với mức giá đỉnh mà nó đã đạt được cách đây 2 năm, nhưng diễn biến tích cực của giá HRC gần đây đang tạo ra hy vọng cho các doanh nghiệp sản xuất mặt hàng này.
Theo thông tin mới nhất từ Hòa Phát, doanh nghiệp hàng đầu trong ngành thép đã chính thức sản xuất và cán mốc 8 triệu tấn thép HRC sau hơn 3 năm kể từ tháng 5/2020 – thời điểm mà cuộn HRC đầu tiên ra đời. Trong tháng 9, tập đoàn này đã bán ra 234.000 tấn HRC, gần bằng mức tháng trước. Đồng thời, các sản phẩm hạ nguồn của HRC, bao gồm ống thép và tôn mạ, đạt tương ứng hơn 48.000 tấn và 20.000 tấn, đại diện cho sự gia tăng lần lượt 20% và 75% so với tháng 8.
Nhận định về triển vọng của ngành thép, Chứng khoán KIS cho rằng thị trường bất động sản sẽ vẫn chưa đủ mạnh để thúc đẩy cầu cho thép xây dựng, dẫn đến việc tiêu thụ thép sẽ phụ thuộc nhiều vào việc triển khai các dự án Đầu tư công trọng điểm trên toàn quốc. Việc giải ngân vốn Đầu tư công diễn ra chậm chạp có thể mang lại rủi ro lớn cho ngành thép trong cuối năm 2023. Ngoài ra, việc xuất khẩu thép có thể gặp nhiều khó khăn hơn trong quý 4/2023, đặc biệt khi thị trường EU đang trở nên khó tính hơn đối với các đơn đặt hàng mới trong thời gian gần đây.
